Dünyanın daha iyi bir yer olması için geri dönüşüm çok önemli olmaktadır. Çünkü geri dönüşüm doğanın da nefes almasını kolaylaştırmaktadır. Bu nedenle geri dönüşüme önem verilmesi gerekmektedir. Ancak her şeyin geri dönüştürülmesi söz konusu değildir. Geri dönüşümü mümkün olan ürünlere yönelmek gerekmektedir.
Geri dönüştürülebilen maddeler arasında en popüler olanı plastiğin geri dönüşümüdür. Ancak yine de plastik ürünlerin birçok sınıflandırmasının olduğunun ve her bir türün ayrı bir sisteminin olduğunun altının çizilmesi gerekmektedir.
Bu türler; polietilen, polipropilen, polistiren ve benzeri ürünler şeklinde düşünülebilir. Bu ürünler arasında en sık tercih edilenin ise polietilen (PE) olduğunu söylemek gerekmektedir. Çünkü polietilen günlük yaşantımızdaki birçok üründe kullanılan ve orijinal petrolden elde edilen bir madde olmaktadır.
Günümüzde birçok plastik madde kullan-at mantığıyla üretilmektedir. Bu nedenle de geri dönüştürülmeleri oldukça elzemdir. Bu gerekliliğin karşılanması için ise birçok plastik geri dönüşüm firması bu maddeleri granül hale getirerek tekrar kullanıma sunmaktadır. Bu sayede hem çevre korunmuş hem de ülke ekonomisine katkı sağlanmış olmaktadır
Polietilen Sınıflandırılması
Polietilenler çeşitli şekillerde ayrılmakta ve sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırma ve ayırma işlemleri yapılırken de yoğunluk ve kimyasal özelikler göz önüne alınmaktadır. Bunun yanı sıra mekanik özelikleri, kristal yapısı ve moleküller yapısı ve ağırlığı da değerlendirme kriterleri arasında yer almaktadır.
Sizler İçin Bu Ürünleri Kısaca Listeledik.
Ultra Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polietilen (UHMWPE)
Yüksek Yoğunluklu Polietilen (HDPE)
Yüksek Yoğunluklu ve Çapraz Bağlı Polietilen (HDXPE)
Çapraz Bağlı Polietilen (PEX)
Orta Yoğunluklu Polietilen (MDPE)
Düşük Yoğunluklu Polietilen (LDPE)
Lineer Bağlı Düşük Yoğunluklu Polietilen (LLDPE)
Çok Düşük Yoğunluklu Polietilen (VDPE)
Polietilen Granül Kullanım Alanları Nelerdir?
Polietilen granül pek çok plastik ürünün yapım aşamasında hatta ham maddelerinden biri olarak sıklıkla tercih edilen maddelerdendir. Yaygın olarak kullanılan plastik türleri arasında kendine çok önemli bir yer edinmektedir.
Deterjan, şampuan, motor yağı şişeleri, çamaşır suyu, çöp torbası, su arıtma cihazları, yüksek basınçlı borular, plastik şişeler, oyuncaklar gibi birçok üründe sıklıkla kullanılmaktadır. Evlerde kullanılan pek çok plastik ürün de polietilen granül kullanılarak elde edilmektedir.
Farklı Polietilen Türleri Nelerdir?
Polietilen yaygın olarak, LDPE, LLDPE, HDPE ve Ultra Yüksek Moleküler Ağırlıklı Polipropilen içeren birkaç ana bileşikten biri olarak kategorize edilir. Diğer varyantlar arasında Orta Yoğunluklu Polietilen (MDPE), Ultra düşük moleküler ağırlıklı polietilen (ULMWPE veya PE-WAX), Yüksek moleküler ağırlıklı polietilen (HMWPE), Yüksek yoğunluklu çapraz bağlı polietilen (HDXLPE), Çapraz bağlantılı polietilen (PEX veya XLPE), Çok düşük yoğunluklu polietilen (VLDPE) ve Klorlu polietilen (CPE) vardır.
Polietilenin Özellikleri Nelerdir?
Artık ne için kullanıldığını bildiğimize göre, polietilenin bazı temel özelliklerini inceleyelim. PE, plastiğin ısıya tepki verme şekline bağlı olarak “termoplastik” olarak sınıflandırılır (“termoset” in aksine). Termoplastik malzemeler erime noktalarında sıvı hale gelir (sırasıyla LDPE ve HDPE için Polietilen erime sıcaklıkları 110-130 santigrat derece). Termoplastiklerin yararlı bir özelliği, erime noktalarına ısıtılabilmeleri, soğutulabilmeleri ve önemli bir bozulma olmadan yeniden ısıtılabilmeleridir. Polietilen sıvılaştırma gibi termoplastikler yanmak yerine kolayca enjeksiyonla kalıplanmalarını sağlar. Ve elbette daha sonra geri dönüştürülür. Buna karşılık, termoset plastikler yalnızca bir kez ısıtılabilir (tipik olarak enjeksiyon kalıplama işlemi sırasında). İlk ısıtma, termoset malzemelerin (2 parçalı epoksiye benzer) sertleşmesine neden olarak tersine çevrilemeyen bir kimyasal değişikliğe neden olur. Termoset plastiği ikinci kez yüksek bir sıcaklığa ısıtmaya çalışırsanız yanacaktır. Bu özellik, termoset malzemeleri geri dönüşüm için zayıf adaylar haline getirir.
Farklı türleri, kristal yapılarında geniş değişkenlik gösterir. Bir plastik ne kadar az kristal (veya amorf) ise, yavaş yavaş yumuşama eğilimi o kadar fazladır; yani, plastik ve cam geçiş sıcaklıkları ile erime noktaları arasında daha geniş bir aralığa sahip olacaktır. Kristalin plastikler ise bunun aksine, katıdan sıvıya oldukça keskin bir geçiş sergiler.
Polietilen, tek bir monomer bileşeninden oluştuğu için bir homopolimerdir (bu durumda, etilen: CH2 = CH2).
Neden Bu Kadar Sık Kullanılıyor?
Özellikle ürün tasarım şirketleri arasında inanılmaz derecede faydalı bir ticari plastiktir. PE varyantlarının çeşitliliği nedeniyle, geniş bir uygulama yelpazesine dahil edilmiştir. PE, 3 boyutlu yazdırılabilir malzeme olarak mevcut değildir. CNC ile işlenebilir veya vakumla şekillendirilebilir.
PE Nasıl Yapılır?
Polietilen, diğer plastikler gibi, hidrokarbon yakıtların (bu durumda etan), bazıları plastik üretmek için diğer katalizörlerle birleştirilen (tipik olarak polimerizasyon veya polikondansasyon yoluyla) “fraksiyonlar” adı verilen daha hafif gruplara damıtılmasıyla başlar.
Polipropilen (PP) Nedir?
Polipropilen, otomotiv sanayinde kullanılan parçalardan mutfak gereçleri üretimi ve yiyecek paketlemesine kadar birçok alanda kullanılabilen termoplastik bir plastik malzemedir. Monomer propilenin polimer hale getirilmesiyle elde edilen polipropilen asit ve bazlara karşı dirençlidir.
Polipropilen (PP), tekstil başta olmak üzere otomotiv sektöründen gıda sektörüne kadar pek çok kullanım alanına sahiptir. PP kısaltmasıyla kullanılan polipropilen, asit ve bazlara karşı oldukça dayanıklıdır.
Propilen ilk defa Giulio Natta ve Alman Kimyager Karl Rehr tarafından 1954 yılında izotaktik bir polimer haline getirilmiştir.
Polietilenin Özellikleri Nelerdir?
Polietilen kalıplanabilen bir madde olmaktadır. Ekstrüde edilebilmekte ve çeşitli şekillerdeki kalıplara dökülebilmektedir. Ucuz olmasından dolayı genellikle yapı sektöründe tercih edilmektedir. Kolayca şekil verilebilmekte ve kalıplanabilmektedir. Bu nedenle yağmur oluğu gibi yerlerde kullanılmak için uygun kabul edilmektedir.
Polietilen, suyu çok az emen sert, sağlam, dayanıklı ve boyut kararlılığı olan bir malzeme olmaktadır. İyi bir gaz engelleyici özellik göstermektedir ve asit, gres ve petrol gibi kimyasallara karşı iyi bir direnç göstermektedir. Şeffaf ve renksiz olabilmektedir. Ancak daha kalın olan kısımları genellikle opak ve beyazımsı bir görüntüye sahiptir.
Polietilen Uygulama Alanları
Polietilen, özellikle kap, mutfak eşyaları ve tübajlarda veya ambalaj filmlerinde ve plakalarında tercih edilen polimerleştirilmiş bir etilen reçinesi olmaktadır. Aynı zamanda plastik şişelerde de sıklıkla tercih edilen bir bileşendir.
Polietilen Plastiğin Geri Dönüşümü
Geri dönüştürülmüş polietilen, bertaraf edilen plastiğin alınmasıyla ve yeniden öğütülerek kullanılabilir reçine üretilmesi sonucunda elde edilmektedir. Daha sonra işlenmemiş polietilen ile harmanlanabilmektedir. Ekstrüde edilerek film elde edilebilmekte ve dönüştürülerek torba ve tübaj üretiminde kullanılabilmektedir. Geri dönüşüm polietileni, işlenmemiş polietilen kadar berrak olmamaktadır.
br
İki tür geri dönüştürülmüş polietilen bulunmaktadır.
Kullanım Sonrası Geri Dönüştürülmüş Polietilen (PCR PE)
Tüketici atık yığınlarından (ticari ve ev tipi geri dönüşüm programlarında toplanan şişeler, kapaklar ve geri dönüştürülmüş naylon poşetler) üretilmektedir. PCR PE, kullanılan polietilen malzemelerin çeşitliliği sebebiyle çeşitli yoğunluklara sahip olabilmektedir. Bu tutarsızlıklara bağlı olarak, PCR PE’nin film elde edilirken işlenmemiş polietilen ile harmanlanması gerekmektedir. Geri dönüştürülmüş malzemeler impüriteler (kir, selülöz ve inorganik maddeler) ile kirlenmiştir. Bu nedenle kullanılacak işlenmemiş PE miktarı PCR PE’nin kalitesini belirlemektedir.
Üretim Sonrası Geri Dönüştürülmüş Polietilen (PIR PE ya da Kullanım Öncesi Polietilen)
Filmin ekstrüde edilmesi ya da poşet ve tübaja dönüştürülmesi sonucu elde edilen polietilen film artığı olmaktadır. Reçine üreticileri, PCR PE üretirken karşılaşılan bazı zorluklarla PIR PE üretirken karşılaşılmamaktadır. Çünkü impüritelere (toz) pek rastlanmamakta ve yoğunluk değişken olmamaktadır. Dolayısıyla, PIR PE’nin %100 geri dönüştürülmüş içerikten elde edilmesi mümkün hale gelmektedir.